Onder wereldoriëntatie verstaan we aardrijkskunde, geschiedenis en natuur/techniek. Oftewel het zaakvakonderwijs. Sommige scholen hebben voor elk vak een apart boek, anderen pakken het zaakvakonderwijs geïntegreerd aan. Weer andere scholen integreren het zaakvakonderwijs ook nog met andere vakgebieden, zoals taal en rekenen. Welke manier is nu het best?
Methodes waarbij het zaakvakonderwijs apart wordt aangeboden bestaan vaak uit een bronnenboek en werkboek voor de leerlingen. Leerlingen krijgen over het algemeen instructie over één onderwerp. Dat maakt de lessen gestructureerd. Toch pleiten steeds meer taalspecialisten voor een vakoverstijgende of geïntegreerde manier van lesgeven, omdat dit meerdere voordelen biedt.
Motivatie en betrokkenheid bij leerlingen én leerkrachten
De bestaande methodes wereldoriëntatie die over het algemeen bestaan uit een bronnenboek en werkboek, spreken lang niet altijd tot de verbeelding bij leerlingen. Leerlingen hebben over het algemeen weinig interesse in het lezen van de tekst en het invullen van opdrachten in een werkboek lijkt soms een doel op zich te worden. Ook kan deze manier van lesgeven drukken op een toch al vaak (over)vol lesrooster.
Als het zaakvakonderwijs geïntegreerd wordt aangeboden leidt dit meestal tot een minder overvol lesrooster en betekenisvolle lessen. Dat zorgt voor een hogere betrokkenheid bij leerlingen. Dit lijkt hem met name in de verwerking te zitten. Vaak wordt bij deze manier van werken toegewerkt naar een eindproduct, waarbij leerlingen regelmatig mogen samenwerken. Meestal is er geen sprake van ‘goed’ of ‘fout’ (wat bij de werkboeken wel vaak het geval is), maar kan de opdracht wat creatiever worden aangepakt.
Denk bijvoorbeeld aan het ontwikkelen van een bordspel. Dat leidt tot enthousiasme bij leerlingen én leerkrachten. Echter, deze manier van werken vraagt vaak veel voorbereidingstijd en kennis van de kern- en tussendoelen van leerkrachten. Als dit in meer of mindere mate ontbreekt, kan dat een negatief effect hebben op de opbrengsten.
Rijke teksten
Het lezen van teksten is onmisbaar in het zaakvakonderwijs. Door te lezen doen de leerlingen namelijk kennis op over het onderwerp en wordt de woordenschat vergroot, waardoor de leesvaardigheid toeneemt. Dit zorgt er weer voor dat het lezen van een volgende tekst gemakkelijker wordt. Kortom: het zaakvakonderwijs hangt sterk samen met het taalonderwijs.
Hierbij is het van belang dat er gebruik wordt gemaakt van rijke teksten. Die dragen bij aan de woordenschat-, lees- en schrijfontwikkeling van de leerlingen. In veel bestaande methodes voor wereldoriëntatie vind je helaas geen rijke teksten.
“Teksten in schoolboeken zijn dikwijls tamelijk arm: weinig variatie in woorden, slechte verbanden tussen zinnen, compact en vol school- en vaktaal,” aldus Janson & Prenger (2019).
Meestal wordt er veel informatie in korte zinnen weergegeven. Die ‘versimpelde’ teksten lijken makkelijker leesbaar voor kinderen, maar het tegenovergestelde blijkt waar. Juist het gebruik van signaalwoorden en voegwoorden zorgt ervoor dat leerlingen tot beter tekstbegrip komen en dus meer leren over het onderwerp.
Wat is de visie van Kidsweek in de Klas – Wereld & Taal?
Kidsweek in de Klas – Wereld & Taal wil aan de hand van rijke teksten en interactieve filmpjes en opdrachten de kinderen motiveren om meer te leren over de wereld om hen heen. Wij maken gebruik van authentieke teksten uit Kidsweek, geschreven door journalisten. Vormgevers maken de teksten op, waardoor tekst, beeld en illustraties elkaar versterken. Hierdoor kunnen de teksten voor wereldoriëntatie worden gebruikt, maar is er ook de mogelijkheid om het zaakvakonderwijs te integreren met taal. De teksten hebben een goede taalkwaliteit en zetten aan tot denken en spreken over het onderwerp. Het leidt tot vragen bij leerlingen, die op een vragenmuur in de klas worden geplakt. Als de vragen tijdens de lessen beantwoord worden, worden ze verplaatst naar de weetmuur.
Kidsweek in de Klas – Wereld & Taal kan als kerndoeldekkende methode voor wereldoriëntatie worden ingezet. Als leerkracht neemt u de lessen exact over en plant u ze in op uw lesrooster.Ook kunnen de lessen ter inspiratie dienen als u thematisch of vakoverstijgend werkt. Bestaande lessen kunt u namelijk gemakkelijk zelf aanpassen door slides toe te voegen en/of te verwijderen.
We weten dat de leeropbrengsten voor wereldoriëntatie en taal kunnen verschillen per school. Dat hangt sterk samen met expertise van leerkrachten. Indien u het taalonderwijs, waaronder begrijpend lezen, wilt koppelen aan het zaakvakonderwijs dan kan een begeleidingstraject op maat hierbij helpen. Klik hier voor trainingen.
