In het onderwijs is steeds meer behoefte aan samenhang, oftewel geïntegreerd lesgeven. Waarom is dat? En hoe creëer je die integratie tussen verschillende vakgebieden?
De leerkrachten die al vakoverstijgend lesgeven, doordat zij bijvoorbeeld thematisch werken, zijn enthousiast. Naast het feit dat geïntegreerd lesgeven kan zorgen voor een minder overvol lesrooster, leidt het vaak tot betekenisvolle lessen. Dat zorgt voor enthousiaste en betrokken leerlingen én leerkrachten.
Kansen zien in geïntegreerd lesgeven
Binnen het zaakvakonderwijs liggen vaak mooie kansen om vakoverstijgend of geïntegreerd les te geven. Het hangt namelijk sterk samen met taal- en rekenonderwijs, bijvoorbeeld met onze lesmethode Wereld en Taal. Leerlingen vergroten hun kennis van de wereld tenslotte door teksten te lezen, filmpjes te bekijken, over het onderwerp te schrijven en te praten en komen in de lessen regelmatig getallen, grafieken en tabellen tegen. In de praktijk gebeurt het al vaak dat leerlingen bijvoorbeeld naar aanleiding van een les wereldoriëntatie over vulkanen een poster over het onderwerp maken, die ze vervolgens presenteren aan de klas.
Geïntegreerd lesgeven: van leuke opdracht naar concrete lesdoelen
Aan creatieve verwerkingsopdrachten bij het zaakvakonderwijs waarbij taal en rekenen ook aan bod komen, geen gebrek. Van denkgesprekken tot schrijfopdrachten en van het maken van een bordspel tot een lapbook, we hebben allemaal weleens fantastische resultaten voorbij zien komen die gekoppeld waren aan een thema dat bij wereldoriëntatie werd behandeld.
Echter, om ook daadwerkelijk (een gedeelte van) je taal- of rekenmethode los te kunnen laten zodat je ook de tijd hebt om deze lessen te geven, is meer nodig dan alleen een leuke verwerkingsopdracht. Er moet namelijk instructie worden gegeven op het taal- of rekendoel én het moet voor de leerlingen duidelijk zijn wanneer de verwerkingsopdracht geslaagd is. Hoe doe je dat? We leggen het hieronder uit in een stappenplan.
Stap 1: kansen zien
Stel je voor dat je voor wereldoriëntatie een les over Anne Frank geeft. Je wilt er een taaldoel aan koppelen waarbij de kennis van wereldoriëntatie nodig is. Dan kun je denken aan het schrijven van een betoog waarin de leerlingen de lezer overtuigen van hun mening over de volgende stelling: De dagboeken van Anne Frank hadden nooit gepubliceerd mogen worden!
Stap 2: Bedenk concrete lesdoelen voor zowel wereldoriëntatie als taal
Bijvoorbeeld: aan het eind van deze les:
- weet ik wie Anne Frank was en hoe het komt dat het verhaal van Anne Frank zo bekend is geworden (wereldoriëntatie).
- weet ik waarom Anne Frank en haar familie moesten onderduiken en hoe hun leven er in die periode uitzag (wereldoriëntatie).
- kan ik in het kort vertellen welke belangrijke gebeurtenissen een rol hebben gespeeld in het leven van Anne Frank (wereldoriëntatie).
- kan ik een betoog schrijven over de stelling: De dagboeken van Anne Frank hadden nooit gepubliceerd mogen worden! (taal – schrijven)
Stap 3: Geef instructie voor wereldoriëntatie en taal
Voordat de leerlingen het betoog kunnen schrijven, moet eerst instructie gegeven worden voor wereldoriëntatie. Ze moeten namelijk eerst weten:
- wie Anne Frank was,
- hoe het komt dat haar verhaal zo bekend is geworden,
- waarom Anne Frank en haar familie moesten onderduiken,
- hoe hun leven er in die periode uitzag,
- en welke belangrijke gebeurtenissen een rol hebben gespeeld in het leven van Anne Frank.
Pas dan kunnen zij een onderbouwde mening vormen over de stelling.
Als de leerlingen deze kennis hebben opgedaan kun je instructie geven over het schrijven van een betoog. Bekijk eerst een voorbeeld van een betoog. Ontdek samen met de leerlingen hoe deze tekstvorm is opgebouwd (inleiding, kern met argumenten, tegenargument dat wordt weerlegd, afsluiting) en wat het doel van de schrijver van deze tekstvorm is (hij wil je overtuigen van zijn mening).
Aan de hand van deze succescriteria ontstaat een checklist, die de leerlingen helpt bij het schrijven van hun tekst. Voorafgaand aan het schrijven van het betoog kunt u de leerlingen een schrijfkader in laten vullen, waarbij ze de tekst indelen in een inleiding, kern (met argumenten en een tegenargument die ze weerleggen) en een afsluiting. Op basis van het schrijfkader en de succescriteria in de checklist schrijven zij het betoog.
Stap 4: feedback is ook een onderdeel van geïntegreerd lesgeven
Bekijk samen met de leerlingen de verwerkingsopdracht. Welk betoog voldoet aan de criteria in de checklist en is dus goed gelukt? Waar kunnen de leerlingen nog op letten bij het schrijven van een volgend betoog?
verder lezen
Wilt u het lesmateriaal uitproberen? Neem dan een proefabonnement op de lesmethode Wereld en Taal! De les over Anne Frank staat in de map Wereld & Taal in LessonUp!
